Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, câu hỏi “VietGAP hay GlobalGAP?” đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam. Việc lựa chọn tiêu chuẩn phù hợp không còn là vấn đề chất lượng đơn thuần, mà đã trở thành yếu tố sống còn quyết định sự thành bại trên thị trường toàn cầu. Bài phân tích này sẽ giúp bạn hiểu rõ: Liệu VietGAP – tiêu chuẩn được thiết kế riêng cho điều kiện Việt Nam có đủ sức cạnh tranh, hay GlobalGAP – “tấm vé thông hành” quốc tế mới thực sự là lựa chọn đúng đắn cho tham vọng xuất khẩu của nông sản Việt?
1. Phạm vi áp dụng của từng tiêu chuẩn
VietGAP là tiêu chuẩn do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ban hành, chủ yếu tập trung vào thị trường nội địa và một số thị trường châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc. Tiêu chuẩn này chú trọng vào các yêu cầu cơ bản về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp.
Ngược lại, GlobalGAP có phạm vi áp dụng rộng hơn nhiều, được công nhận tại hơn 100 quốc gia, đặc biệt là các thị trường khó tính như EU, Mỹ và Nhật Bản. Không chỉ dừng lại ở an toàn thực phẩm, GlobalGAP còn bao gồm các yêu cầu khắt khe về trách nhiệm xã hội, phúc lợi người lao động và bảo vệ môi trường toàn diện.
2. Mức độ công nhận trên thị trường
Về tính công nhận, VietGAP chủ yếu có giá trị tại Việt Nam và một số nước trong khu vực ASEAN. Đây là lựa chọn phù hợp cho các doanh nghiệp tập trung phát triển thị trường nội địa hoặc xuất khẩu sang các nước châu Á có yêu cầu tiêu chuẩn tương đương.
Trong khi đó, GlobalGAP được công nhận rộng rãi trên toàn cầu và thường là yêu cầu bắt buộc khi xuất khẩu nông sản vào các thị trường cao cấp. Chứng nhận GlobalGAP giúp sản phẩm dễ dàng thâm nhập vào các siêu thị và hệ thống phân phối lớn tại châu Âu và Bắc Mỹ.
3. Yêu cầu về kiểm soát chất lượng
GlobalGAP có hệ thống kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt hơn nhiều so với VietGAP. Về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, GlobalGAP chỉ cho phép sử dụng một số hoạt chất nhất định với ngưỡng dư lượng thấp hơn đáng kể so với quy định của VietGAP.
Hệ thống truy xuất nguồn gốc trong GlobalGAP yêu cầu bắt buộc phải sử dụng các giải pháp công nghệ như mã QR hoặc hệ thống điện tử, trong khi VietGAP vẫn chấp nhận phương pháp ghi chép thủ công. GlobalGAP cũng thường xuyên tiến hành các cuộc kiểm tra đột xuất không báo trước và có các quy định chặt chẽ về điều kiện làm việc của người lao động.
4. Yêu cầu về hệ thống sản xuất
Yêu cầu về hệ thống sản xuất của GlobalGAP cao hơn đáng kể so với VietGAP. Trong khi VietGAP chấp nhận các phương pháp canh tác truyền thống, GlobalGAP khuyến khích áp dụng hệ thống tưới tiêu tự động và các giải pháp nông nghiệp thông minh.
Về quản lý chất thải, GlobalGAP yêu cầu phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường đầy đủ, trong khi VietGAP chỉ yêu cầu các biện pháp xử lý cơ bản. Hệ thống giám sát và ghi chép của GlobalGAP bắt buộc phải sử dụng phần mềm quản lý chuyên dụng, với tần suất đánh giá nội bộ thường xuyên hơn (3 tháng/lần so với 6 tháng/lần của VietGAP).
5. Giá trị thương mại và nhận diện thương hiệu
Sản phẩm đạt chứng nhận GlobalGAP có giá trị thương mại cao hơn đáng kể so với VietGAP. Trên thị trường quốc tế, các sản phẩm GlobalGAP thường được bán với giá cao hơn 40-70%, thậm chí gấp đôi đối với một số mặt hàng cao cấp.
Trong khi đó, sản phẩm VietGAP chủ yếu phục vụ thị trường nội địa và một số nước châu Á, với mức giá cao hơn khoảng 15-30% so với sản phẩm không có chứng nhận. Uy tín và mức độ tin cậy của GlobalGAP trên trường quốc tế cũng vượt trội hơn hẳn.
6. Chi phí thực hiện và duy trì
Khi so sánh về mặt chi phí, có thể thấy rõ sự chênh lệch đáng kể giữa hai tiêu chuẩn này. GlobalGAP đòi hỏi mức đầu tư ban đầu cao hơn nhiều so với VietGAP, cả về phí chứng nhận lẫn chi phí xây dựng hệ thống sản xuất đạt chuẩn. Sự khác biệt này xuất phát từ các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt hơn của GlobalGAP.
Về chi phí duy trì hàng năm, GlobalGAP cũng tốn kém hơn đáng kể so với VietGAP. Sự chênh lệch này phản ánh mức độ đầu tư khác nhau cần thiết để đáp ứng các tiêu chuẩn, đồng thời cũng thể hiện sự khác biệt về giá trị mà mỗi chứng nhận mang lại.
Cụ thể, chi phí cho GlobalGAP thường cao gấp nhiều lần so với VietGAP ở tất cả các hạng mục, từ phí đánh giá ban đầu, đầu tư cơ sở vật chất đến chi phí giám sát, đánh giá định kỳ. Điều này đặt ra bài toán về hiệu quả đầu tư mà doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng khi lựa chọn tiêu chuẩn phù hợp.
7. Định hướng lựa chọn phù hợp
Việc lựa chọn giữa VietGAP và GlobalGAP nên dựa trên chiến lược kinh doanh và năng lực của doanh nghiệp. VietGAP là lựa chọn hợp lý cho các doanh nghiệp tập trung vào thị trường nội địa hoặc các thị trường châu Á, có quy mô sản xuất vừa và nhỏ, ngân sách hạn chế. Đây cũng có thể là bước đệm để làm quen với các tiêu chuẩn quốc tế trước khi chuyển sang GlobalGAP.
Ngược lại, GlobalGAP là lựa chọn tối ưu cho các doanh nghiệp có định hướng xuất khẩu mạnh mẽ, đặc biệt là vào các thị trường cao cấp. Các doanh nghiệp này cần có nguồn lực tài chính mạnh và sẵn sàng đầu tư vào công nghệ, hệ thống quản lý hiện đại để đáp ứng các yêu cầu khắt khe.
8. Kết luận và khuyến nghị
– Kết luận tổng quan:
Việc lựa chọn giữa VietGAP và GlobalGAP không đơn thuần là vấn đề chi phí mà cần xem xét dưới góc độ chiến lược thị trường và lộ trình phát triển bền vững. Cả hai tiêu chuẩn đều mang lại giá trị riêng:
-
VietGAP phù hợp để xây dựng nền tảng chất lượng, tối ưu cho doanh nghiệp mới bắt đầu hoặc tập trung vào thị trường nội địa.
-
GlobalGAP là bước đột phá giúp doanh nghiệp thâm nhập thị trường cao cấp, nâng tầm thương hiệu quốc tế.
– Khuyến nghị cụ thể:
Đối với từng nhóm doanh nghiệp:
✔ Doanh nghiệp nhỏ & HTX:
-
Ưu tiên VietGAP để tối ưu chi phí, đồng thời từng bước áp dụng các yêu cầu của GlobalGAP (như truy xuất nguồn gốc điện tử, quản lý thuốc BVTV).
-
Tận dụng chính sách hỗ trợ từ Nhà nước (ưu đãi vốn, đào tạo) để chuẩn bị cho lộ trình nâng cấp sau 2–3 năm.
✔ Doanh nghiệp hướng tới xuất khẩu:
-
Đầu tư GlobalGAP ngay từ đầu nếu nhắm đến thị trường EU, Mỹ, Nhật Bản.
-
Kết hợp nhóm chuyên gia tư vấn để rút ngắn thời gian đánh giá (tránh lỗi phát sinh chi phí).
-
Ưu tiên sản phẩm có lợi thế cạnh tranh (cà phê, hồ tiêu, trái cây nhiệt đới) để tối đa hóa lợi nhuận.
– Lộ trình chuyển đổi thông minh:
-
Giai đoạn 1 (1–2 năm): Đạt VietGAP, hoàn thiện hệ thống quản lý nội bộ.
-
Giai đoạn 2 (năm 3): Áp dụng một số tiêu chí GlobalGAP (ví dụ: quản lý nước, chất thải).
-
Giai đoạn 3 (năm 4): Đánh giá toàn diện để chuyển sang GlobalGAP.
🎯“VietGAP là bước khởi đầu cần thiết, GlobalGAP là đích đến cho doanh nghiệp dám đầu tư bài bản. Lựa chọn tiêu chuẩn nào phụ thuộc vào tầm nhìn và năng lực hiện tại, nhưng quan trọng nhất là bắt đầu ngay từ hôm nay.”
📌 Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:
-
☎ Hotline: 037 340 1916
-
🌐 Website: lacvietquality.com